Hulp aan Belgische bedrijven in Cuba

Jean-Serge wordt in Brussel geboren als zoon van een Belgische moeder en een Portugese vader. Hij studeert in België en Portugal. In 1997 vestigt hij zich in Cuba. Na de ups-and-downs van zijn eigen import-exportactiviteiten, beslist hij in 2000 om zich te heroriënteren. Hij wordt lokaal vertegenwoordiger van de handels- en exportactiviteiten van België en haar regionale agentschappen.

Mijn opdracht: contacten tussen Belgische bedrijven en Cubaanse instellingen faciliteren.

Commerciële vertegenwoordiging van België

“In Cuba vertegenwoordig ik België. Ik werk voor hub.brussels(Nieuw venster) (Brusselse Agentschap voor Bedrijfsondersteuning), voor AWEX(Nieuw venster) (Agence wallonne à l’Exportation et aux Investissements étrangers) en voor FIT(Nieuw venster) (Flanders Investment & Trade). Daarnaast coördineer ik de prinselijke missies. Mijn opdracht is duidelijk: contacten tussen Belgische bedrijven en Cubaanse instellingen faciliteren”, zo vat Jean-Serge het samen.

Mijn opdracht omvat verschillende taken. Meestal start ik met een eerste contact tussen het Belgische bedrijf en mezelf. “Het bedrijf stelt mij het product of de dienst voor die het op de Cubaanse markt wil brengen”, legt hij uit. “Ik analyseer dan eerst de mogelijkheden en stel nadien een zo nauwkeurig mogelijke lijst van Cubaanse contacten op. Ik licht ook de risico's van de lokale economie toe.” Die risico's houden verband met de bureaucratie en het nog steeds geldende Amerikaanse handelsembargo.

Net als in alle Latijnse landen staat fysiek contact centraal in de aanpak. “Het is heel belangrijk dat zakenmensen elkaar ontmoeten! In zeldzame gevallen komen de Cubanen naar België, maar meestal moeten de Belgische ondernemers hun tegenhangers in Cuba ontmoeten.” Deze ontmoetingen vinden plaats in de vorm van individuele missies gericht op een bepaald bedrijf of collectieve missies waarbij meerdere Belgische bedrijven worden samengebracht. Op het programma staan contactdagen, bedrijfsbezoeken of bezoeken aan beurzen, afhankelijk van de sector. De verdere begeleiding hangt af van het belang van de gelegde contacten.

“Wij zijn niet uit op snelle successen. Belgen zijn geen opportunisten. We geven de voorkeur aan langdurige relaties met stabiele bedrijven die toegevoegde waarde creëren”, benadrukt hij. De administratieve, boekhoudkundige, maar ook juridische en hr-rompslomp is dan ook erg groot.

Hoogte- en dieptepunten in Cuba

Het echtpaar geniet met volle teugen van het subtropische klimaat van Cuba. Dat wil zeggen zeer stabiele en aangename temperaturen, een droog seizoen van november tot mei en een vochtig seizoen.

Het moreel van de bevolking is laag. “Vroeger waren de Cubanen vrolijker en toekomstgericht. Vandaag lijken ze de hoop een beetje verloren door de grote economische crisis. Het sociale weefsel verslechtert door de autoritaire regering die moeite heeft om zich open te stellen voor de wereld. Velen zijn naar de Verenigde Staten of elders geëmigreerd ...”

Zelfs de Cubaanse muziek, waar Jean-Serge fan van is, lijkt aangeslagen. Er zijn minder concerten en voorstellingen. Dezelfde trend zie je bij tentoonstellingen en biënnales, waar Jean-Serge fan van is. “Cultuur is nog steeds aanwezig, maar niet meer zoals vroeger, vooral door gebrek aan middelen.”

Klassiekers op wielen

De mooie werkanekdotes koestert hij. Zoals die over het bezoek van Louis Michel, minister van Buitenlandse Zaken in 2001. Toen het kabinet hem informeerde over de voorliefde van de minister voor motorfietsen, heeft Jean-Serge hemel en aarde bewogen om een Harley Davidson van vóór 1959 te vinden. Louis Michel reed er enthousiast mee rond tijdens zijn korte uitstapje op het eiland, onder het toeziend oog van de aanwezige Belgische pers. “De Cubanen vonden het geweldig. In een tijd van gespannen betrekkingen tussen Cuba en de Europese Unie gaf dat een gastvrij en romantisch beeld van het eiland. Een beeld dat de hele wereld rondging. En dat een beetje dankzij mij”, lacht Jean-Serge.

En nu we het over tweewielers hebben gehad, kunnen we de prestigieuze vierwielers van vóór de revolutie van 1959 niet links laten liggen. “Naast de vele Russische auto's door de nationalisering na de revolutie (waaronder het vervoer), zijn er ook nog altijd de oude Amerikaanse auto's. Zij sieren vandaag de postkaarten. Ze zijn in het bezit van particulieren en worden met liefde en vindingrijkheid onderhouden en van generatie op generatie doorgegeven.” Ze bepalen mee het beeld van het eiland.

Eens Cuba, altijd Cuba?

Jean-Serge heeft nog altijd enkele contacten in België. Hij keert twee à drie keer per jaar terug voor werk en familie. Een terugkeer naar België lijkt onwaarschijnlijk. “Veel collega's kiezen ervoor om in hun laatste expatland te blijven of verhuizen naar een ander land in de regio. Omdat het leven in Cuba moeilijk is, zal ik waarschijnlijk in de regio blijven. Of terugkeren naar Portugal? Ik heb nog geen definitieve beslissing genomen, omdat ik nog een paar jaar in mijn functie blijf.”

Terloops prijst hij de evolutie van de OSZ. "In de loop der tijd hebben jullie onze aanzienlijke administratieve last kunnen vereenvoudigen, waardoor we kostbare tijd konden besparen. Gedaan met het jongleren met fiches, fotokopieën en vertalingen. Sinds enkele jaren biedt de OSZ een zeer praktisch online systeem aan voor de terugbetaling van medische kosten."