Rikolto: investeren in onze planeet met duurzame voedselsystemen

Op de Dag van de Aarde (Earth Day) staan we stil bij de ontwikkeling en het behoud van een leefbare toekomst. Het thema dit jaar is Investeer in onze planeet. En daarom zetten we Rikolto in de kijker. Deze organisatie houdt zich bezig met het bevorderen van duurzame landbouwpraktijken en het ontwikkelen van veerkrachtige voedselsystemen die zowel goed zijn voor de planeet als voor de mensen die er afhankelijk van zijn. Van een grootschalig educatief programma voor koffieboeren in Oost-Congo tot proefprojecten rond gezonde en duurzame voeding in de Leuvense basisscholen - Rikolto beperkt zich niet tot onze landsgrenzen. “Een voedselsysteem is slechts zo sterk als het draagvlak dat het heeft.”

De Overzeese Sociale Zekerheid sprak met Jelle Goossens, communicatiemedewerker van Rikolto, over hoe ze als organisatie investeren in de planeet.

Rikolto is een organisatie met wereldwijd ongeveer 200 mensen in dienst, waarvan 25 in België. De organisatie gelooft dat goed voedsel een basisrecht is en werkt aan duurzame samenwerking met lokale boeren en inclusieve markten in Afrika, Latijns-Amerika en Azië. Door lokale boeren te helpen bij het verbeteren van hun landbouwtechnieken, betreden van bepaalde markten en bij het onderhandelen met bedrijven, kan de organisatie bijdragen aan duurzame ontwikkeling en het realiseren van rechtvaardige voedselsystemen.

Een voedselsysteem is slechts zo sterk als het draagvlak dat het heeft.

Van dialoog naar Nobelprijs

Rikolto, voorheen bekend als Vredeseilanden, Fado en Coopibo, is een organisatie die zich richt op duurzame landbouwontwikkeling. In de jaren 60 legde Pater Pire de eerste steen van wat het latere Rikolto zou worden. “Pater Pire werkte met vluchtelingen tijdens en na de Tweede Wereldoorlog en zocht een structurele oplossing om hen te integreren.” Vanuit een pluralistisch perspectief ging de pater aan de slag en was erop gericht om zoveel mogelijk mensen samen te brengen. “Zijn doel was om een wereldgemeenschap van vrede te creëren door in dialoog te gaan over grote thema’s.” Hij kreeg voor zijn werk in 1958 de Nobelprijs voor de Vrede.

Voor de fusie waren de projecten van Rikolto gericht op de algemene ontwikkeling. Door de jaren heen werd de organisatie echter genoodzaakt om zich te specialiseren in landbouwontwikkeling. Dit betekent dat Rikolto niet alleen kennis heeft verworven over landbouwtechnieken, maar ook over hoe lokale boeren kunnen toetreden tot bepaalde markten en hoe ze met bedrijven kunnen onderhandelen. “Volgens het principe van kennisdeling, kunnen deze boeren dan voorzien in hun eigen inkomen.”

Structurele ontwikkeling

De eerste projecten richtte Dominique Pire opin Bangladesh, waarbij de nadruk lag op het principe van ‘self-help’. “Dat principe is nog steeds relevant. Door boeren handvaten aan te reiken om hun productiviteit te verbeteren en hun betrokkenheid binnen het hele voedselsysteem te vergroten, zorgen we ervoor dat het voedingssysteem op zich gezonder wordt. Het gaat dan echt over structurele ontwikkeling.” Om haar doel te bereiken, werkt Rikolto steevast aan het verbeteren van onderlinge relaties tussen de verschillende actoren binnen de voedingssector. Deze stakeholders zijn consumenten, de voedingsindustrie, supermarkten, overheden, enz. “Daarom is de dialoogwaarde binnen het voedselsysteem zo belangrijk. Als we de verschillende partners kunnen overtuigen van het economische voordeel, dan kunnen we verdere strategieën ontwikkelen om heel het systeem achter ons eten beter te maken, niet alleen voor boeren en consumenten, maar ook voor de planeet.”

Binnen en buiten België

Goed eten is een basisrecht en daarom richten we ons op duurzame samenwerking met lokale boeren en inclusieve markten.

De nadruk van de diverse projecten in binnen- en buitenland ligt op cacao, koffie, rijst en duurzame stedelijke voedselsystemen. Deze globale programma’s hebben tot doel om van duurzame landbouw de nieuwe norm te maken. Ook binnen België laat de ngo van zich horen. Zo proberen ze sociale voedselsystemen te optimaliseren, zoals het aanpakken van het probleem van ‘lege lunchboxen’ in scholen. “Sinds 2017 ondersteunen we scholen om hun eigen voedingsbeleid op te zetten. Via pilootprojecten onderzoeken we in heel verschillende scholen gezonde en duurzame voeding toegankelijk kunnen maken voor alle leerlingen toegankelijk.” Hiervoor werkte Rikolto samen met de stadsbesturen in Leuven, Antwerpen en Gent, met de scholen, cateraars, enz. “Een voedingssysteem is maar zo sterk als het draagvlak dat het heeft.”

De focus op het duurzamer maken van stedelijke voedselsystemen, komt niet uit de lucht vallen. Tegen 2050 leeft ongeveer 70% van de wereldbevolking in de buurt van steden. Dit verhoogt de druk op de voedingsproductie. “Door te werken aan inclusieve markten met gedeelde verantwoordelijkheden, waarbij we praten met boeren, bedrijven en overheden kunnen we als maatschappij een antwoord bieden op uitdagingen die de groeiende wereldbevolking met zich mee brengt. Want goed eten is een basisrecht.”

Sociale zekerheid

Rikolto heeft wereldwijd ongeveer 200 mensen in dienst, waarvan 25 in België. De organisatie gelooft niet enkel in duurzame samenwerking met actoren binnen de voedselsector, maar ook met haar eigen werknemers. Door in te tekenen op het aanbod van de OSZ, garanderen ze de sociale bescherming van hun medewerkers buiten Europa. De organisatie is daarom al meer dan tien jaar aangesloten bij de Overzeese Sociale Zekerheid. “Het sociale zekerheidspakket van de OSZ geeft ons zekerheid over het pensioen dat opgebouwd wordt, over de terugbetaling van medische kosten en zorgt er ook voor dat wij als werkgever correct verzekerd zijn tegen arbeidsongevallen. Het stelt ons gerust om daar duidelijkheid over te hebben wanneer we collega's tewerkstellen in verschillende landen buiten Europa.”

Geïnspireerd na het lezen van dit artikel? Steun Rikolto en draag bij aan een gezondere planeet en een betere toekomst voor iedereen.

Meer informatie over Earth Day en hoe u uw steentje kunt bijdragen, vindt u hier:

• rikolto.be(Nieuw venster) en rikolto.org(Nieuw venster) (Engelstalige site)
• Earth Day 2023(Nieuw venster)