Grenzen oversteken begint vanbinnen

Gedurende zijn loopbaan is Erik Versavel getuige van de ingrijpende veranderingen in de internationale mobiliteit en ondervindt hij dat rijkdom niet enkel schuilt in wat je beleeft, maar vooral in hoe je leert kijken door de ogen van de ander.

Met een expatcontract

“Sinds 1989 werk ik vrijwel onafgebroken als expat,” vertelt Erik. “Eerst bij Bank Brussel Lambert, later bij ING. Eric werkte in 7 verschillende landen waaronder Engeland, Zuid-Korea, Indonesië en China. En zijn expatverhaal is nog niet aan het slothoofdstuk toe: op zijn 65ste leidt hij een uitdagend project in Sri Lanka.

“Door een opeenvolging van internationale opdrachten werkte ik nooit in het buitenland op een lokaal contract.” Hij beseft dat dit een voorrecht is. Waar expatcontracten vandaag eerder uitzondering dan regel zijn, golden ze vroeger nog als standaard.

Strategische uitzendingen

De aard van internationale uitzendingen is de afgelopen twee decennia sterk veranderd. “Vandaag wordt het expatstatuut vooral ingezet voor uitdagende, minder voor de hand liggende bestemmingen,” zegt Erik. “Die trend zie ik ook in mijn eigen loopbaan. Ik specialiseerde me in regio’s waar internationale mobiliteit verre van evident is, landen met beperkte sociale bescherming en weinig kansen voor buitenlandse professionals, zoals Mongolië of Sri Lanka.” In zulke contexten is een expatcontract vaak de enige manier om buitenlandse expertise aan te trekken. Maar het systeem kent zijn grenzen. Een grote hindernis is de positie van de partner, die in veel van deze landen geen werkvergunning krijgt. “Voor tweeverdieners is dat een bijna onoverkomelijke barrière. Het is een structurele uitdaging die internationale mobiliteit steeds opnieuw onder druk zet.”

Meer dan een avontuur

“De drang om andere horizons op te zoeken en je land vanuit een ander perspectief te bekijken is natuurlijk spannend en ook wel moeilijk tegen te houden als je het eenmaal voelt” zegt Erik. “Maar het vraagt ook moed en offers.” Die offers blijven in de publieke beeldvorming vaak onderbelicht. De impact op het gezin, een partner die zijn of haar draai niet vindt, heimwee of professionele onzekerheid zijn reële risico’s. Binnen het gezin van Erik werd elke stap gezamenlijk genomen, samen met hun dochters, zodra ze oud genoeg waren. “Dat was essentieel,” zegt hij. “Een expatbestaan betekent leven met einddata. Na drie à vier jaar volgt er een nieuw hoofdstuk, een nieuw land. Dat zijn bepalende keuzes, niet alleen voor jezelf als professional, maar voor het hele gezin.”

”De impact op kinderen is groot. “Onze dochters groeiden op in internationale scholen, wonen en werken vandaag in Londen, en voelen zich thuis op meerdere plekken tegelijk. Voor hen is ‘thuis’ geen vaste plek, maar een gevoel. Het zijn echte wereldburgers geworden,” zegt Erik met trots. Onzekerheid maakt evenzeer deel uit van het expatverhaal. Een internationale carrière laat zich zelden lineair uitstippelen. Vaak bestaat ze uit kortere missies van twee tot drie jaar. In die tijd vergaar je een rugzak vol inzichten en vaardigheden die van grote waarde kunnen zijn. “In een open economie waarin internationale ervaring steeds crucialer wordt, blijft echter nog veel potentieel onderbenut”, beklemtoont Erik.

Bruggenbouwers

Export en internationale aanwezigheid zijn van levensbelang voor de Belgische economie. Zonder die internationale dimensie bengelt ons land onderaan het Europese peloton. Willen we onze positie behouden of versterken, dan moeten we durven inzetten op internationale competenties, zowel economisch als institutioneel. Dat vraagt om investeringen in mensen die grenzen oversteken, letterlijk én figuurlijk. “Maar internationale managers zijn geen zendelingen,” benadrukt Erik. “Het moeten bruggenbouwers zijn, mensen die met diplomatie kunnen navigeren tussen de waarden van het moederbedrijf en de cultuur van het gastland. Een sterke bedrijfscultuur biedt houvast, maar kan ook botsen met lokale gevoeligheden.”

Niet zonder parachute

“Ik ben opgegroeid in een land met een stevig sociaal vangnet, en kreeg de mogelijkheid om die bescherming zelfs mee te nemen naar het buitenland. De Overzeese Sociale Zekerheid (OSZ) is voor mij van onschatbare waarde geweest, een onmisbare luxe die me tijdens mijn hele loopbaan heeft ondersteund”, zo vertelt Eric.

Grenzen oversteken

“Voor ons gezin werd het leven in een internationale context al snel een vanzelfsprekendheid. We vonden onze thuis in het verschil. Door er middenin te staan, leer je dat cultuur niet schuilt in uiterlijkheden als eetgewoonten of etiquette. Het is niet dat je met enkele gedragsregels kunt doorgronden wat een samenleving werkelijk drijft. Echte interculturele empathie gaat veel dieper. Het vraagt niet alleen kennis, maar vooral de wil om te begrijpen, ook als dat ongemakkelijk is. Want het daagt je uit je eigen vanzelfsprekendheden in vraag te stellen.”

“In elke cultuur zit een stille kracht: een manier waarop mensen proberen vooruit te komen, niet ondanks maar dankzij hun context. Wat ons echt verbindt, is niet een gedeelde waarde, maar een gedeelde kwetsbaarheid: het universele verlangen om iets van het leven te maken. Internationaal leven vraagt om het besef dat jouw logica slechts één van de vele is en jouw manier van werken niet superieur is, maar slechts een variant. Dat vraagt respect voor lokale realiteiten en de veerkracht van mensen die het moeten doen met wat ze hebben. Pas dan ben je werkelijk grensoverstijgend bezig, niet door de wereld te willen veranderen, maar door jezelf te laten veranderen door de wereld”, besluit Erik.

Je leest er alles over in zijn boek ‘Expat’. Het beschrijft openhartig het plezier, de complexiteit en de uitdagingen van het internationaal verhuizen met een jong gezin.